ที่ตั้งและข้อมูลทั่วไป
สถานที่ติดต่อ: บ้านท่าวัด ต.ปทุมวาปี อ.ส่องดาว จ.สกลนคร 47190
โทรศัพท์: 098 102 3231
อีเมล: [email protected]
Facebook: อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก-Phuphalek National Park
หัวหน้าอุทยานแห่งชาติ: นายกิตติชัย คะอังกุ
ตำแหน่ง: นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการ
อัตราค่าบริการเข้าพื้นที่อุทยานแห่งชาติ
ชาวไทย
เด็ก 10 บาท / ผู้ใหญ่ 20 บาท
ชาวต่างชาติ
เด็ก 50 บาท / ผู้ใหญ่ 100 บาท
ขนาดพื้นที่
252,737 ไร่
สถานที่ท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก (Phu Pha Lek Natural Park)
น้ำตกเก้าชั้น
น้ำตกเก้าชั้นเป็นน้ำตกขนาดเล็กที่ลดหลั่นลงมาจากยอดเขาภูผาเหล็กอย่างชั้นเล็กๆ มีทั้งหมด 9 ชั้น และไหลลงไปสู่อ่างเก็บน้ำที่ห้วยบ้านแพงด้านบน และจากนั้นไหลลงไปสู่แม่น้ำสงคราม น้ำตกนี้มีปริมาณน้ำน้อยมากในช่วงฤดูแล้ง ตั้งอยู่ในตำบลปทุมวาปี อำเภอส่องดาว จังหวัดสกลนคร
น้ำตกแม่คำดี
น้ำตกแม่คำดีเริ่มต้นที่สี่แยกศาลเจ้าปู่มเหสัก โดยให้เดินทางไปทางบ้านห้วยบาง และตรงไปตลอดจนถึงสี่แยกบ้านหนองกุง จากนั้นเลี้ยวซ้าย และเดินตรงไปเรื่อย ๆ บนทางขึ้นสำนักสงฆ์ถ้ำกะรอก จะต้องเดินตรงไปเรื่อย ๆ จนถึงตีนภูเขา จากนั้นเดินเท้าขึ้นไปประมาณ 500 เมตร ก็จะเจอกับน้ำตกแม่คำดีอยู่แล้ว
น้ำตกแก่งกุลา
น้ำตกแก่งกุลาตั้งอยู่ในตำบลค้อเขียว อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร น้ำตกนี้เป็นน้ำตกขนาดเล็กที่ไหลลงมาจากเทือกภูผาเหล็กทางด้านทิศเหนือ มีน้ำไหลลงตลอดทั้งปี มีปริมาณน้ำมากในฤดูฝน และน้ำจะไหลลงสู่เขื่อนน้ำอูนในจังหวัดสกลนคร
ผาดงก่อ
ผาดงก่อคือหน้าผาที่สูงตั้งอยู่บนยอดของเทือกเขาภูพาน ซึ่งเป็นยอดสูงสุดในเทือกเขานี้ มีก้อนหินขนาดใหญ่ที่วางพาดอยู่ริมหน้าผา ดูเหมือนว่าอาจจะหล่นลงไปข้างล่าง เมื่อยืนบนภูเขานี้จะมองเห็นทิวเขาที่สลับซับซ้อนของภูพาน และสามารถมองเห็นภูผาหัก ภูไม้ และภูซากลาภที่ตั้งอยู่ในเขตของอำเภอวังสามหมอ จังหวัดอุดรธานี
หอส่องดาว
หอส่องดาวตั้งอยู่บนยอดเขาภูผาเหล็ก มีความสูงประมาณ 700 เมตรจากระดับน้ำทะเล สามารถมองเห็นทัศนียภาพรอบด้านได้เกือบ 360 องศา หอส่องดาวนี้เหมาะที่จะใช้เพื่อศึกษาดวงดาวในเวลากลางคืนและชมปรากฏการณ์ฝนดาวได้ชัดเจนมาก ทุกครั้งที่มีการปรากฏฝนดาว นักท่องเที่ยวที่สนใจจะเป็นจำนวนมากและมักมีการจองพื้นที่บริเวณนี้เป็นจำนวนมากกว่าพันคน
ผาสุริยันต์
ผาสุริยันต์ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก มีความสูงเป็นหน้าผาสูงที่สุดบนยอดของภูผาเหล็ก เป็นจุดชมทิวทัศน์ที่งดงาม และเป็นจุดชมพระอาทิตย์ขึ้นในยามเช้าที่งดงามและน่าประทับใจ หน้าผานี้ตั้งอยู่บนยอดสูงสุดของภูผาเหล็กที่สูง 622 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง นั่นเป็นจุดชมทิวทัศน์ที่สวยงามและที่สำคัญน่าประทับใจมาก ๆ
ลานอุษาสวรรค์
ลานอุษาสวรรค์คือพื้นที่ราบบนยอดภูผาเหล็ก มีขนาดประมาณ 2.84 ตารางกิโลเมตร มีลักษณะที่เหมาะสำหรับทุ่งหญ้าป่าและเขา โดยมีโขดหินสลับกับทุ่งหญ้า เปรียบเสมือนสวนประดิษฐ์ ที่มีดอกไม้ป่ามากมาย เช่น ดอกสารภีดอย เอ็นอ้า ดาวเรืองภู ม้าวิ่ง หญ้าข้าวก่ำ กระดุมเงิน และดุสิตา ทำให้มีความสวยงามและหลากหลายชนิดของพืชบกพร่องชีวิตอยู่ในท้องทะเลสีเขียวน่าทึ่งนี้
ถ้ำทอง
ถ้ำทองเป็นถ้ำที่น่าสนใจมาก หากยืนที่ปากถ้ำมองเข้าไปในถ้ำ จะพบว่ามีสีทองอร่ามเหมือนดั่งนำทองมาราดไว้ ถ้ำนี้ตั้งอยู่ในบริเวณเทือกภูผาเหล็กที่มีถ้ำที่น่าสนใจและเหมาะแก่การท่องเที่ยว นอกจากนี้ยังเป็นที่เหมาะสำหรับการพักผ่อนผจญภัยในการเดินป่า
ถ้ำนกกก
ถ้ำนกกกมีลักษณะเป็นรูปรอยที่ปรากฏบนผนังถ้ำคล้ายกับภาพแกะสลักเป็นรูปส่วนหัวของนก โดยหินที่พบในถ้ำมีสีเหลืองงดงามต่างจากสีดำของผนังถ้ำ เมื่อจับต้องหินจะเกิดการร่วงหล่นของหินทราย ชาวบ้านเรียกหินที่พบว่า “นกกก” และบริเวณนี้ถูกเรียกว่า “คำนกกก” มีคำตำหนิว่าถ้ำนกกกนี้มีอาถรรพณ์และทรัพย์สมบัติที่มีค่า จึงมีร่องรอยการขุดหาทองคำและทรัพย์สมบัติทั่วบริเวณ ในปัจจุบันยังคงมีร่องรอยที่เป็นส่วนปรากฏให้เห็นอยู่ ส่วนบริเวณนกกกอยู่ในสภาพค่อนข้างสมบูรณ์ เนื่องจากชาวบ้านกลัวอาถรรพณ์ จึงไม่กล้าแตะต้อง มีเหตุการณ์ที่ผู้ใดเอาดวงตาและหงอนนกไป แล้วเกิดอุบัติเหตุ ทำให้ความเชื่อของชาวบ้านมีนัยยะมากยิ่งขึ้น
ภาพเขียนก่อนประวัติศาสตร์ผาผักหวาน
ภาพเขียนก่อนประวัติศาสตร์ผาผักหวานเป็นภาพเขียนโบราณที่มีอายุประมาณ 3,600 ปี ลงสีแดงทึบอยู่บนก้อนหินขนาดใหญ่ มีลักษณะคล้ายกับผู้หญิงทรงผมกลมโต ยืนเรียงกันเป็นแถวโดยใช้มือเกาะไหล่กัน ดูเหมือนกำลังทำกิจกรรมบางอย่าง มีลักษณะน่องโป่ง ลงสีแดงทึบ ตั้งอยู่ที่ผาผักหวาน ในบ้านภูตะคาม ที่ตำบลท่าศิลา อำเภอส่องดาว ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติประมาณ 15 กิโลเมตร
ลักษณะภูมิประเทศ
อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็กตั้งอยู่ในบริเวณเส้นรุ้งที่ละ 17 องศา 15 นาทีถึง 16 องศา 49 นาทีทางทิศเหนือและเส้นแวงที่ละ 103 องศา 15 นาทีถึง 103 องศา 50 นาทีทางทิศตะวันออก ภูผาเหล็กเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาภูพานที่ยาวนานในทิศตะวันออก-ตะวันตก มีความยาวประมาณ 54 กิโลเมตร พื้นที่ในส่วนมากมีความสูงระหว่าง 200-600 เมตรจากระดับน้ำทะเล ภูเขาที่สูงที่สุดในพื้นที่คือ ภูอ่างสอ ที่มีความสูงถึง 695 เมตร เป็นที่ตั้งของป่าในอุทยานแห่งชาติภูผาเหล็กที่เป็นแหล่งกำเนิดของลำห้วยที่สำคัญ เช่น แม่น้ำสงคราม, ลำน้ำยาม, ลำน้ำอูม ดินในพื้นที่มีลักษณะเป็นดินร่วนปนทรายที่พบในป่าดิบแล้งและป่าเบญจพรรณ และดินลูกรังที่พบในป่าเต็งรัง หินที่พบในพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นหินทราย
ลักษณะภูมิอากาศ
พื้นที่ของอุทยานฯมีภูมิอากาศแบบมรสุม ซึ่งเป็นฤดูร้อนระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม โดยที่อุณหภูมิสูงสุดมักจะถึงประมาณ 40 องศาเซลเซียส มีความร้อนมาก และมักพบไฟป่าเกิดขึ้นทั่วทั้งพื้นที่ในช่วงนี้ ส่วนในฤดูฝนระหว่างเดือนมิถุนายน-ตุลาคม และฤดูหนาวระหว่างเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์ จะมีอากาศหนาวเย็น อุณหภูมิประมาณ 15-20 องศาเซลเซียส ปริมาณน้ำฝนตลอดปีประมาณ 1,000-1,300 มิลลิเมตร
พืชพรรณและสัตว์ป่า
- สภาพแวดล้อมที่อุดมสมบูรณ์ในอุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก
- ป่าเต็งรังที่พบบนพื้นที่ราบเชิงเขาและที่ลาดชัน
- พบในระดับความสูงประมาณ 500 เมตรจากระดับน้ำทะเล
- พันธุ์ไม้ที่พบได้มีหลากหลาย เช่น เต็ง, รัง, เหียง, พลวง, ประดู่ป่า, และอื่น ๆ
- พืชพื้นล่างประกอบด้วยหญ้าเพ็ก, ไม้พุ่ม, และพืชล้มลุก
- ป่าเบญจพรรณครอบคลุมพื้นที่มากที่สุดในอุทยาน
- พบตั้งแต่ราบเชิงเขาถึงระดับความสูง 600 เมตรจากระดับน้ำทะเล
- พันธุ์ไม้ที่พบได้มีหลากหลาย เช่น ชิงชัน, แดง, ประดู่, กระบก, มะกอก, และอื่น ๆ
- พืชพื้นล่างประกอบด้วยไผ่รวก, ไผ่ไร่, ไผ่ซางหม่น, หนามคณฑา, สังกรณี, ผักหวานป่า, และป่าดิบแล้ง
- บนลานหินทางขึ้นภูผาเหล็ก (ความสูง 400-550 เมตรจากระดับน้ำทะเล)
- สภาพเป็นป่าโปร่งและไม้ยืนต้นที่ขึ้นมีลักษณะแคระแกร็น
- พืชทั่วไปได้แก่ สารภีดอย, ทะโล้, สะเม็ก, ก่อ, ไม้พุ่ม เช่น ส้มแปะ, เม้าแดง
- พืชพวกไลเคน, ฟองหิน, เอื้องคำหิน, ม้าวิ่ง, เขากวาง, ดาวเรืองภู, ต่างหูขาว, เนียมดอกธูป, หญ้าหัวเสือ, หางเสือลาย, แววมยุรา, หญ้าข้าวก่ำ, กระดุมเงิน, ส่าหร่ายข้าวเหนียว, และดุสิตา
- สัตว์ป่า
- เก้ง, ลิงกัง, กระต่ายป่า, กระแต, หนูหริ่ง, ตุ่น, เม่น, พังพอน, อีเห็น, เหยี่ยวรุ้ง, นกเขาเปล้า, นกกระปูด, นกตะขาบทุ่ง, และอื่น ๆ
การเดินทาง
รถยนต์ที่ต้องการเข้าถึงอุทยานแห่งชาติภูผาเหล็กตั้งอยู่ในเขตอำเภอส่องดาว จังหวัดสกลนคร โดยเส้นทางที่สะดวกที่สุดในการเข้าสู่พื้นที่นี้คือจากจังหวัดอุดรธานี ดังนี้:
- เริ่มต้นจากเส้นทางจังหวัดอุดรธานี-สกลนคร ตามถนนหลวงแผ่นดินหมายเลข 22 จนถึงทางแยกหลัก กม. 95 (ที่ตั้งเรือนจำจังหวัดสว่างแดนดิน)
- เลี้ยวขวาไปตามถนน รพช. สายบ้านต้าย-ดอนส้มโฮง จนถึงทางแยกบ้านโพนสว่างที่หลัก กม. 17
- เลี้ยวขวาไปตามถนน รพช. สายบ้านโพนสว่าง – ภูผาเหล็ก อีก 6 กม. จะถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก
- หรือหากเลือกใช้เส้นทางจังหวัดอุดรธานี-สกลนคร เมื่อถึงหลักกิโลเมตรที่ 95 ให้ตรงมาอีก 20 กิโลเมตร จะถึงตลาดของอำเภอสว่างแดนดิน
- เลี้ยวขวาเข้าเส้นทางอำเภอสว่างแดนดิน-อำเภอส่องดาว ผ่านอำเภอไปตามถนน รพช. สายบ้านต้าย-ดอนส้มโซม
- แล้วเลี้ยวซ้ายเข้าถนนที่นำไปที่ทำการอุทยานแห่งชาติที่ตั้งที่กิโลเมตรที่ 17 ของถนนนี้
รวมระยะทางจากจังหวัดอุดรธานีถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติภูผาเหล็กประมาณ 82 กิโลเมตร.
กิจกรรมภายในอุทยาน
เส้นทางการท่องเที่ยวแบบธรรมชาติ:
- ทางเดินศึกษาธรรมชาติ
- เที่ยวน้ำตก
- เที่ยวถ้ำ/ศึกษาสภาพธรณี
- ชมพรรณไม้
- ชมทิวทัศน์
- ชมประวัติศาสตร์/วัฒนธรรม
- ดูดาว
- ชมพระอาทิตย์ขึ้น
- จักรยานเสือภูเขา
- ถ่ายภาพ/วิดีโอ
# อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก
# ภูเหล็กไฟ
# อุทยานแห่งชาติ ภูผาเหล็ก
# อุทยานภูผาเหล็ก
# ภูเหล็ก
# อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก รีวิว
# ภูผาเหล็ก กางเต็นท์